ابزار لیزر یک نوسانگر اپتیکی است که باریکهٔ بسیار موازی شدهٔ شدیدی از تابش همدوس را گسیل میکند و از سه بخش ساخته شدهاست:
- چشمهٔ انرژی خارجی یا دمنده
- محیط تقویت کننده
- کاواک اپتیکی یا تشدیدگر
دمنده
دمنده یک چشمهٔ انرژی خارجی است که وارونی جمعیت را در محیط لیزری به وجود میآورد. تقویت موج نور یا میدان تابش فوتون تنها در یک محیط لیزری که در آن وارونی جمعیت بین دو تراز انرژی وجود داشته باشد روی میدهد. برای اینکه لیزر کار کند لازم است تعداد اتمهای در تراز انرژی از تعداد اتمهای در تراز انرژی بزرگتر باشد. این وضعیت را وارونی جمعیت مینامند. وارونی جمعیت و گسیل القائی با هم در محیط لیزری کار میکنند و باعث تقویت نور میشوند. در غیر این وضعیت موج نور عبور کننده از محیط لیزری تضعیف خواهد شد.
دمندهها میتوانند از نوع اپتیکی، الکتریکی، شیمیایی یا گرمایی باشند به شرط این که انرژی لازمی را فراهم کنند که بتواند با محیط لیزری برای برانگیختن اتمها و ایجاد وارونی جمعیت لازم همراه شود.
در لیزرهای گازی مانند He-Ne، دمندهای که از همه بیشتر به کار میرود از نوع تخلیهٔ الکتریکی است. عوامل مهم حاکم بر این نوع دمش مقطعهای برانگیزش الکترونی و طول عمرهای ترازهای انرژی مختلف هستند. در بعضی از لیزرهای گازی، الکترونهای آزادی که در فرایند تخلیه تولید شدهاند با اتمها، یونها یا مولکولهای لیزر مستقیما برخورد و آنها را برانگیخته میکنند. در سایر لیزرها، برانگیزش توسط برخوردهای ناکشسان اتم-اتم یا مولکول-مولکول روی میدهد.
در لیزر Nd:YAG از دمش اپتیکی استفاده میکنند.
محیط لیزری
محیط تقویت کننده یا محیط لیزری بخش مهمی از ابزار لیزر است که منبع ساطع کننده نور می باشد و میتواند گاز، مایع یا جامد باشد و طول موج تابش لیزری را تعیین میکند. بسیاری از لیزرها از روی نوع محیط لیزری به کار رفته در آنها نامگذاری میشوند، برای نمونه هلیم-نئون (He-Ne)، دی اکسیدکربن و نئودیمیم: نارسنگ ایتریم آلومینیم (Nd:YAG).
خروجی لیزر
خروجی لیزرها به دو صورت پالسی و پیوسته میباشد. پالس در واقع نوری است که در محدوده زمانی کوتاه تابیده میشود. این محدوده زمانی امروزه به کمتر از فمتوثانیه رسیده است.